SI TONG AT SI KAIBIGANG GONG

Kwentong pambata ni: Raquel “Uel” Ceballos

©2013

Si Tong ang batang siga ng Sitio Mandaragat. Kasama sina Boyet, Paeng at Kokoy, madalas silang tumambay sa tindahan ni Aling Karing malapit sa tabing dagat.

“Ikaw talaga Tong, pulutin mo nga iyang plastik na pinag-inuman mo ng softdrinks. Makalat na nga itong Sitio Mandaragat lalo mo pang dinadagdagan,” saway ni Aling Karing.

“Aling Karing hindi naman natin kalat lahat ng iyan. Karamiha’y galing sa kalapit na Manila bay, basura iyan ng mga taga-Maynila,” banat ng palasagot na si Tong.

“Oo nga naman Aling Karing, sabi nga nila kapag pinadalhan ka ng basura, bigyan mo rin ng mas marami pang basura para patas!” dagdag ni Boyet habang panay ang kamot sa siko.

“Lalo niyo lamang dinudumihan ang paligid. Hala, magsiuwi na nga kayo’t gumagabi na,” sagot ng masungit na si Aling Karing.

Sa kanilang paglalakad pauwi, umiiwas at nagtatakbuhan palayo ang bawat batang kanilang nadadaanan. Ang sinumang magyayabang at maghahari-harian ay tiyak na mapag-iinitan ni Tong at ng grupo niya.

“Maligo muna tayo sa dagat bago umuwi,” yaya ni Paeng

“Hindi ba’t sa ganitong oras daw lumilitaw ang engkantong isda, baka tayo mapagkatuwaan,” takot na sabi naman ni Boyet.

“Halika na sumama ka nang maligo” wika ni Tong.

 “Kayo na lang! Pagagalitan ako ng tatay ko kapag sumama ako sa inyo. Sige, diyan na kayo!” sambit ni Boyet sabay takbo.

“Boyet duwag!” pahabol na sagot ni Kokoy habang nakikipagtawanan kina Tong at Paeng.

Nagtungo na nga ang tatlo sa lugar na madalas nilang paglanguyan. Kakaunti lamang ang basura sa bahaging iyon ng dagat. Tuwang-tuwa ang magkakaibigan, langoy dito, sisid doon, puro tawanan at asaran ang ginagawa.

Sa kanilang paglalaro’y biglang napatigil sina Paeng at Kokoy habang nanlalaki ang mga matang napatitig sa likuran ni Tong.

“Bakit?” nagtatakang tanong ni Tong.

Hindi na nagawang magsalita nina Paeng at Kokoy, sumisigaw silang lumangoy pabalik at iniwang mag-isa si Tong. Nilingon ni Tong ang kinatatakutan ng mga kaibigan at napasigaw siya sa kanyang nakita. Isang malaking isdang bilugan, makinis ang balat at may mukhang nahahawig sa isang dolphin, ito yung sinasabi nilang isdang engkanto! Mananakbo na rin sana si Tong ng mapansin niya ang bilugan at maamong mata nito, kahit kaunti na lamang ang layo nila sa isa’t isa’y hindi man lamang siya sinusugod o kinakagat, nakatitig lamang ito sa kanya na para bang nakangiti pa.

Sinubukang hawakan ni Tong ang isda, itinaas niya ang kanyang kamay at dahan-dahang inilapit sa ulo ng kakaibang hayop. May panginginig at takot pa kay Tong ngunit ng kanya itong nahawaka’y hindi ito pumalag at parang gusto pang makipaglaro sa kanya.

Naging simula iyon ng pagkakaibigan ni Tong at ng isdang tinawag niyang Gong. Umuungol kasi ito na katulad ng tunog ng isang gong. Araw-araw nagkikita sina Tong at Gong para maglaro. Minsa’y sasakyan ni Tong si Gong at dadalhin siya nito sa malalim na bahagi ng dagat. Sa hindi maipaliwanag na dahilan, nagagawa ni Tong na tumagal sa ilalim ng tubig kapag nakaangkas siya sa kaibigang isda. Inililibot siya ni Gong sa makulay na mundo ng karagatan at labis namang namamangha si Tong sa nakikitang kagandahan.

Isang araw, dinala ni Gong si Tong sa isang bahaging hindi katulad ng mga madalas nilang puntahan. Maitim ang tubig at walang makukulay na isdang naglalaro. Basag ang mga koral at puro basura ng tao ang paligid. Nalungkot si Tong sa nakita, naisip niyang hindi maglalao’y magiging ganoon na rin ang iba pang bahagi ng karagatan kung patuloy itong tatapunan ng mga kalat.

“Tong, saan ka pupunta? Hindi ka ba sasama sa’min mag-merienda kina Aling Karing?” tanong ni Boyet kay Tong isang hapon pagkagaling nila sa eskuwelahan.

“Hindi muna ako sasama sa inyo Boyet, may kailangan akong gawin,” sagot ni Tong.

“Bakit may bitbit kang sako ng mga basura?” tanong ni Paeng.

“Namumulot ako ng mga kalat para naman mabawasan ang mga basura dito sa atin, mabuti pa’y tulungan na lamang ninyo ako,” sagot ni Tong.

“Nakakagulat naman ang bigla mong pagmamalasakit sa kapaligiran Tong. Pero sige tutulong kami sa’yo,” sagot naman ni Kokoy.

Nang sumunod na buwan, isang karamdaman ang biglang dumapo sa Sitio Mandaragat. Karamihan sa mga bata’t matatanda’y nagkasakit ng malubha. Maging ang ina ni Tong ay naratay sa higaan at natigil sa hanapbuhay nitong pagtitinda. Isinisi ng mga tao ang pangyayari sa mahiwagang isda na si Gong, lahat sila’y nagkaisang hulihin ito at patayin.

 “Tay, hindi po totoong si Gong ang nagdala ng sakit sa lugar natin. Hikayatin niyo po sila Mang Hener at iba pang kapitbahay natin na baguhin ang kanilang pasya, wala pong ginagawang masama ang kaibigan ko.” umiiyak na pakiusap ni Tong sa kanyang ama.

“Anak, buo na ang kanilang pasya, subalit alam naman nating sa bandang huli’y mananaig pa rin ang katotohanan. Kailangan mo lamang magpakatatag at maging matapang,” sagot ni Mang Karyo.

Maya-maya’y isang ingay ang narinig mula sa labas. Nakita ni Tong ang buong Sitio na naghihiyawan sa pampang, nahuli na si Gong at pilit itong kumakawala sa malaking lambat na bumitag sa kanya. Umuungol ito na parang batang umiiyak at humihingi ng tulong.

Mabilis na tinungo ni Tong ang kinaroonan ng mga tao. Lahat sila’y takot lumapit sa engkantong isda.

“Pakawalan niyo po ang kaibigan ko parang awa niyo na Mang Hener! Wala po siyang kasalanan, mabait po siya,” nagmamakaawang pakiusap ni Tong.

“Siya ang nagdala ng sakit sa lugar natin Tong, simula ng magpakita siya’y napeste na ang Sitio,” galit na sabi ni Mang Hener.

“Mabuti pa’y ikaw na ang tumapos sa kanya Tong. Mayroon daw nakakita na nakikipaglaro ka sa halimaw na iyan, madali ka’t baka makawala pa!” wika naman ni Mang Ador.

Sa labis na pananakot ay umiiyak na nilangoy ni Tong ang kinaroroonan ni Gong. Hawak niya ang sibat at patalim, bago lumusong ay isang kataga muna ang sinambit ng kanyang ama.

“Mag-iingat ka anak, gawin mo ang nararapat,”

Habang papalapit si Tong ay lalong lumalakas ang ungol ni Gong. Puno ng takot ang mga mata nito. Lumuluha si Tong sapagkat nababatid niyang kahit sa ganoong sitwasyo’y hindi pa rin magagawa ni Gong ang makapanakit ng ibang nilalang. Mas pipiliin na lamang nitong manangis at tanggapin ang napipinto niyang kamatayan.

“Patawarin mo ko Gong,” umiiyak na wika ni Tong sabay taas sa hawak na patalim.

Sa isang kilos ay agad na hiniwa ni Tong ang lambat na nagkukulong kay Gong at mabilis na nakawala ang kaibigan.

“Hindi dito ang mundo mo Gong. Tumakas ka na at bumalik sa inyo. Gagawin ko ang lahat upang malinis at maalagaan ang karagatang inyong tahanan. Huwag mo kong kalilimutan, salamat sa lahat. Mahal kita kaibigan,” sabay yakap ni Tong ng mahigpit kay Gong.

Nakita ni Tong na nangilid ang luha sa mga mata ni Gong, hindi na siya nag-aksaya ng sandali at agad nang pinaalis ang kaibigan.

Lumuluhang bumalik ng pampang si Tong, galit ang ilan, ang iba nama’y naluha sa nasaksihan at naniwalang hindi nga masamang nilalang si Gong.

Sinimulan ni Tong ang kanyang misyon sa tulong nila Boyet, Paeng at Kokoy. Hinikayat nila ang ibang kabataang makiisa sa paglilinis at hindi naglao’y isa-isang gumaling ang mga taong may karamdaman. Hindi na tinawag na batang siga si Tong, subalit binigyan siya ng mga tagaroon na panibagong bansag, batang huwaran ng Sitio Mandaragat.

Isang araw naglalakad si Tong sa tabing-dagat, naisip niya si Gong. Kahit nagkahiwalay, batid niyang mananatili habambuhay ang pambihira nilang pagkakaibigan. Isang tunog ng gong ang umalingawngaw sa paligid, napangiti si Tong at saka sumigaw ng napakalakas.

“Mahal din kita Gong!!! Mag-iingat ka palagi kaibigan!!!”